Phong tục – Tập quán của Tết Nguyên Đán Việt Nam

Tết Nguyên Đán, hay còn gọi là Tết cổ truyền, là dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam. Không chỉ đơn thuần là một ngày lễ mừng năm mới theo âm lịch, Tết còn là biểu tượng của sự đoàn tụ, là thời khắc để con người gác lại những lo toan của năm cũ, hướng đến một năm mới nhiều hi vọng và tốt đẹp. Gắn liền với Tết là hệ thống phong tục – tập quán phong phú, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.

1. Dọn dẹp và trang trí nhà cửa

Một trong những phong tục đầu tiên khi Tết đến là việc tổng vệ sinh nhà cửa. Khoảng từ ngày 23 tháng Chạp trở đi, các gia đình bắt đầu dọn dẹp, lau chùi đồ đạc, sơn sửa lại nhà cửa với mong muốn loại bỏ những điều xui xẻo, đón tài lộc và may mắn trong năm mới.

Sau khi dọn dẹp, mọi người trang hoàng nhà cửa bằng những vật phẩm mang ý nghĩa may mắn như: hoa đào, hoa mai, cây quất, câu đối đỏ, đèn lồng, giấy dán hình linh vật của năm. Những gam màu tươi sáng như đỏ, vàng – tượng trưng cho tài lộc và phúc khí – xuất hiện khắp nơi, làm cho không gian ngày Tết thêm ấm áp và rực rỡ.

2. Cúng ông Công, ông Táo (23 tháng Chạp)

Theo truyền thống, ngày 23 tháng Chạp âm lịch hằng năm là ngày ông Công ông Táo – những vị thần cai quản bếp núc trong mỗi gia đình – “chầu trời” để báo cáo mọi việc xảy ra trong năm. Người dân chuẩn bị lễ cúng chu đáo, gồm mâm cơm, hoa quả, vàng mã và đặc biệt là cá chép sống – phương tiện để các Táo cưỡi về trời. Sau lễ, cá chép thường được thả ra ao, hồ như một nghi thức tiễn đưa thiêng liêng và mang đậm nét nhân văn.

3. Gói bánh chưng, bánh tét

Một trong những phong tục đậm đà bản sắc là gói bánh chưng (ở miền Bắc) và bánh tét (ở miền Trung, Nam). Những chiếc bánh với nhân đậu xanh, thịt mỡ, được gói bằng lá dong hoặc lá chuối, tượng trưng cho lòng biết ơn trời đất và tổ tiên.

Việc gói bánh không chỉ là hoạt động chuẩn bị cho Tết mà còn là dịp để mọi thành viên trong gia đình quây quần bên nhau, chia sẻ công việc và kể chuyện năm cũ. Hình ảnh nồi bánh sôi trên bếp lửa đỏ rực suốt đêm là ký ức Tết đẹp đẽ trong lòng nhiều thế hệ người Việt.

4. Lễ cúng tất niên và đêm giao thừa

Ngày 30 Tết, các gia đình tổ chức lễ cúng tất niên để cảm tạ tổ tiên, thần linh đã phù hộ trong suốt năm qua. Mâm cơm tất niên thường được chuẩn bị trang trọng, đầy đủ, và là dịp để cả nhà sum họp đông đủ bên nhau, cùng nâng ly tiễn biệt năm cũ.

Vào thời khắc giao thừa, người Việt làm lễ cúng trời đất và tổ tiên, gọi là lễ cúng Giao thừa. Đây là nghi lễ thiêng liêng đánh dấu sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Nhiều gia đình còn ra đường hái lộc hoặc đi lễ chùa ngay sau thời điểm giao thừa để cầu bình an, tài lộc.

5. Xông đất và chúc Tết

Sáng mùng Một Tết là thời điểm quan trọng, mở đầu cho một năm mới. Theo phong tục, người đầu tiên bước vào nhà trong năm mới – gọi là người xông đất – được chọn cẩn thận để “hợp tuổi”, “hợp mệnh” với gia chủ, vì người này được cho là sẽ quyết định vận khí cả năm.

Sau đó là phong tục chúc Tết: con cháu chúc ông bà, cha mẹ; người lớn chúc nhau sức khỏe, thành công; hàng xóm láng giềng thăm hỏi, chia sẻ lời hay ý đẹp. Trẻ nhỏ sẽ được nhận lì xì – những phong bao đỏ bên trong có tiền mừng tuổi, thể hiện lời chúc may mắn, học giỏi, hay ăn chóng lớn.

6. Đi lễ chùa, hái lộc đầu xuân

Ngay từ mùng Một, mùng Hai, người Việt thường đi lễ chùa hoặc đến các đền, phủ để cầu bình an, may mắn cho cả gia đình. Việc “hái lộc” – tức là bẻ một nhành lộc non từ cây trong chùa hay ngoài sân đình – mang ý nghĩa cầu chúc cho một năm mới tràn đầy sinh khí, sự phát triển và thịnh vượng.

7. Kiêng kỵ trong ngày Tết

Người Việt rất coi trọng việc giữ gìn lời nói, hành vi trong những ngày đầu năm. Một số điều kiêng kỵ phổ biến bao gồm: không quét nhà ngày mùng Một (sợ “quét mất lộc”), không nói điều xui xẻo, không làm vỡ bát đĩa, tránh cãi cọ hay khóc lóc… Những điều này thể hiện niềm tin vào sự khởi đầu thuận lợi sẽ mang đến cả năm suôn sẻ.

KẾT LUẬN

Phong tục – tập quán ngày Tết Nguyên Đán không chỉ tạo nên không khí lễ hội rộn ràng, đậm đà bản sắc dân tộc, mà còn thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, tình cảm gia đình sâu sắc và ước vọng về một năm mới an lành, hạnh phúc. Dù xã hội ngày càng hiện đại, những phong tục Tết vẫn luôn được gìn giữ như một phần thiêng liêng trong tâm thức người Việt. Giữ gìn và phát huy những giá trị ấy chính là cách để mỗi người góp phần bảo vệ và làm giàu thêm truyền thống văn hóa dân tộc.

 

 

CÔNG TY IN BAO BÌ ĐỨC PHÁT

Giải Pháp In Ấn Bao Bì, Tem Nhãn Chuyên Nghiệp

Chất lượng – Giá cả – Tốc độ | Chỉ 3-5 ngày nhận được bao bì với giá cạnh tranh

Hotline: 0334 630 688 – 033 4620 688

Xưởng sản xuất:  Số 6, ngõ 142 Phú Viên, Phường Bồ Đề, Long Biên, Hà Nội

Email: inbaobiducphat.vn@gmail.com

Website: https://inbaobiducphat.vn/

Fanpage: FB.com/inbaobiducphat.vn